Rola pszczół w środowisku

Pszczoły zapylają kwiaty i wytwarzają miód. Jest to podstawowa wiedza, którą większość osób posiada. I zwykle na tym się kończy. Organizatorzy Warszawskiego Festiwalu Kulinarnego podkreślają, że pszczoły są odpowiedzialne za 90% pożywienia na ziemi. Jak jest to możliwe?

Według WHO kluczowe dla wyżywienia populacji ludzkości jest 100 gatunków roślin uprawnych, a do plonowania 70 z nich niezbędne jest zapylanie przez pszczoły. Pszczoły zapylają i przyczyniają się do owocowania również dzikich gatunków roślin. Nie wszystkie rośliny zapylane przez pszczoły są pożywieniem dla człowieka. Jednak wiele z nich to pokarm dzikich zwierząt i ptaków, bez którego wyginą.

Co zyskujemy dzięki pszczołom?

• - Niezwykle smaczny i wartościowy dla zdrowia miód

• - Większe i bardziej dorodne plony warzyw i owoców

• - Pachnące kwiaty

• - Ubrania z naturalnych tkanin, których źródłem są rośliny zapylane przez pszczoły

Dlaczego pszczoły wymierają?

W skali światowej główną przyczyną masowego wymierania pszczół jest stosowanie dużych ilości pestycydów przez rolników. Pestycydy to substancje chemiczne, których rolą jest zabijanie szkodników i ochrona upraw przed zniszczeniem. Jednak pszczoły, żywiąc się nektarem roślin i przenosząc ich pyłek na swoim ciele są niezwykle narażone na szkodliwe działanie pestycydów. Środki starej generacji są dla pszczół trujące. Te najnowsze nie są bezpośrednią przyczyną śmierci, ale zmniejszają orientację w terenie pszczół i sprawiają, że tracą one pamięć. Przez to pszczoły nie są zdolne wrócić do ula. Pestycydy ponadto osłabiają odporność pszczół i zwiększają ich podatność na choroby.

Niemożliwe jest całkowite wyeliminowanie pestycydów z rolnictwa, ponieważ plony zostałyby zniszczone przez szkodniki. Jednak konieczne jest uświadamianie rolnikom, że stosowanie pestycydów niezgodnie z zaleceniami i w zwiększonych dawkach masowo wytruwa pszczoły.

Problem stanowią także rośliny modyfikowane genetycznie, którym wszczepia się geny zwiększające odporność na szkodniki. Jeśli spożycie rośliny GMO uszkadza układ trawienny szkodników i prowadzi do ich śmierci, to niestety bardzo często to samo dzieje się z pożytecznymi pszczołami.

W Polsce główną przyczyną wymierania pszczół nie są pestycydy, a choroba warroza. Powodują ją roztocza Varroa dectrucor. Nieleczona warroza zabija pszczelą rodzinę zwykle w ciągu roku, maksymalnie w ciągu trzech lat. Bardzo ważne zatem jest właściwe leczenie i edukacja pszczelarzy w tym temacie. Niemożliwe jest całkowite wyeliminowanie warrozy, ponieważ populacja roztocza wciąż się odnawia, a zdrowe pszczoły łatwo zarażają się od chorych.